Communicatieve competentie van hbo-studenten: een model voor het ontwikkelen van een doorlopende leerlijn

Wat moeten hbo-studenten kennen en kunnen om competent te kunnen communiceren in het Nederlands als ze na hun opleiding de arbeidsmarkt betreden? Wat betekent dat voor de invulling van een onderwijsprogramma? Dat zijn vragen die bij menige opleiding spelen. In deze bijdrage wordt een model gepresenteerd dat als basis kan dienen voor het opstellen van een doorlopende leerlijn van de communicatieve competentie in het Nederlands.

In opdracht van de Faculteitsdirecties werd een model ontwikkeld voor de communicatieve competentie Nederlands. Het model beoogt opleidingen houvast te bieden bij het bepalen van een samenhangend en onderbouwd onderwijsaanbod dat gericht is op het te behalen eindniveau. Het model combineert drie verschillende niveaus (beginner-gevorderd-beginnend professional) met de elementen van een competentie (kennis, vaardigheden, attitude) en de onderdelen van de leercyclus (situatie, handelen, product). Per niveau geven de cellen van het model een indicatie voor de vereiste kennis, vaardigheid, houding en een indicatie voor passende situaties, handelingen en beroepsproducten. Deze zijn in abstracte termen weergegeven om aan te duiden hoe de leerlijn verloopt. De niveaus worden gescheiden door ‘kritische (toets) momenten’: instroom, doorstroom en uitstroom.

Resultaten en evaluatie

Het model wordt inmiddels gebruikt binnen de Faculteit Economie & Management van de HAN als blauwdruk om de huidige inrichting van het communicatieonderwijs Nederlands gestructureerd en onderbouwd door te lichten. Dit model is onderdeel van een nog lopend breder project gebaseerd op het uitgevoerde HAN-onderzoek, waarin ook een taaltoets en een deficiëntieprogramma worden ontwikkeld voor propedeusestudenten.

Succesfactoren en aandachtspunten

  • Het model verschaft houvast bij discussies over de inhoud van een programma, doordat het vanuit beroepsproducten terugredeneert naar de benodigde kennis en vaardigheden

  • Het model kan ondersteunen bij het vormgeven en/of aanpassen van curricula voor de hbo-opleidingen in de Moderne Vreemde Talen

  • Discussies over communicatieve vaardigheden worden op een hoger plan getild

  • Een ingevuld model biedt ook de mogelijkheid om onderbouwd aan te geven wat in een deficiëntietraject hoort en wat in het reguliere programma.

  • De bepaling van een instroomniveau is cruciaal

  • Voorlopig beperkt het model zich tot het bachelorniveau, maar het masterniveau is in ontwikkeling

Relevante literatuur

Een uitgebreide literatuurlijst is te raadplegen in het artikel.

Documenten