Geïntegreerde vaardigheden

De leidraad is een online toolbox en 'inspiratiekit', met handvatten voor docenten en opleidingsteams in het hoger (beroeps)onderwijs om aandacht voor taalontwikkeling welbewust en betekenisvol in te bedden in hun curricula, didactiek en beleid. De handvatten vloeien voort uit de Kennisbasis taalbewust hoger onderwijs van het lectoraat en zijn gegroepeerd rond zes ‘uitvoeringsprincipes’. Elk principe is voorzien van toepassingsvoorbeelden (veelal van opleidingen binnen hogeschool Rotterdam zelf), verdiepende achtergrondinformatie en praktische instrumenten, formats of andere hulpmaterialen. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

Bij Hogeschool Rotterdam was van 2018 tot 2023 ruimte voor docenten om te experimenteren met taal in hun onderwijs. In WERKplaats Taal kregen docenten de tijd en de ondersteuning om te onderzoeken op welke manier zij taalonderwijs kunnen aanbieden bij hun eigen opleiding en om hiermee te experimenteren. Het doel van WERKplaats Taal was om de manier te verbeteren waarop in de opleiding gewerkt wordt aan de taalvaardigheid van studenten. In 2019 is praktijkonderzoek gedaan naar de ervaringen van deelnemers aan WERKplaats Taal. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

In dit verkennende, beschrijvende onderzoek (looptijd januari-september 2021) hebben we in kaart gebracht in hoeverre taalgericht vakonderwijs (TVO) ingebed is in de lerarenopleidingen in Nederland. Er werden interviews met TVO-experts (n=15) gehouden, en een aantal van hen (n=4) voerden een aanvullende analyse uit om grip te krijgen op de inbedding van TVO in verschillende curriculumonderdelen. Overall kan gesteld worden dat TVO geen vanzelfsprekende, structurele verankering in de curricula van lerarenopleidingen kent, ondanks het breed erkende belang van taalgerichte vakdidactische competenties bij leraren. De inbedding van TVO is vooralsnog sterk afhankelijk van individuen en hun beschikbare tijd, prioriteit en expertise. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

TaalMOOC Starter wil startende studenten (en meteen ook laatstejaarsleerlingen uit het secundair onderwijs) taal- en studievaardiger maken om zo hun slaagkansen te vergroten. In de MOOC zitten speelse kennisclips, herkenbare casussen, en op maat geschreven leerstof waardoor dit platform ongetwijfeld een meerwaarde voor docent en student vormt. De flexibiliteit maakt dat een docent of begeleider bepaalt in welke mate de TaalMOOC geïntegreerd wordt in een onderwijsvak of opleiding. Er zijn 6 cursussen met verschillende hoofdstukken en topics. De eerste cursus gaat over het communicatieschema. Nadien volgen de vier vaardigheden: luisteren, lezen, schrijven en spreken en tot slot een cursus afronding.
Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

Weerstand rond taalbeleid kan je pareren door te leren omgaan met ‘mislukkingen’, en indien nodig al te rigide processen los te laten. Essentieel daarbij is de dialoog met alle betrokkenen aangaan, en de samen de zoektocht doen naar de toegevoegde waarde en de essentie voor je doelgroep. Daarnaast moet je de autoriteit effectief opzoeken en opnemen. Steun van zowel beleid als collega’s is hierbij onontbeerlijk. Beleidssteun vormt een essentiële factor voor goed functioneren, met een sleutelrol voor vertrouwen in de leidinggevende. Steun van de collega’s moet vooral het beogen van zinvolle invulling versterken. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

Odisee stelt een breed en integraal taalbeleid voorop, dat gestoeld is op drie hoekstenen. Ten eerste draagt het taalbeleid bij tot het verhogen van de slaagkansen van studenten. Ten tweede moet het taalbeleid de taalvaardigheid van studenten voor studie en beroep bevorderen. Ten derde voert elke opleiding een coherent personeelsbeleid met aandacht voor taalcompetenties.
Odisee gaat voor een talenbeleid conform de decretale vereisten. Op opleidingsniveau behoren taalvarianten van opleidingen tot de mogelijkheden. Op het niveau van de docenten wordt meertaligheid gestimuleerd en wordt internationalisering hoog in het vaandel gedragen. Op het niveau van de studenten is er expliciet aandacht voor talenkennis, taalbeheersing en taalondersteuning. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

Bij studies aan een universiteit is taal wezenlijk, wat je ook studeert. Studenten moeten noteren, wetenschappelijke teksten doornemen, werkstukken schrijven, informatie in hoorcolleges opnemen, vaktermen begrijpen, tekstsoorten herkennen, academisch formuleren …

Het Instituut voor Levende Talen biedt praktische ondersteuning rond academische taalvaardigheid, zowel via workshops voor leerlingen van de derde graad als via nascholingen voor leerkrachten. Deze workshops en nascholingen hebben als doel de talige overgang van het secundair onderwijs naar het hoger onderwijs te bevorderen.

De workshops zijn bedoeld voor leerlingen van de derde graad secundair onderwijs die naar het academisch hoger onderwijs willen doorstromen; de nascholingen zijn gericht op alle leerkrachten secundair onderwijs, dus niet uitsluitend leerkrachten Nederlands. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

Een kwalitatieve exploratie als input voor curriculumontwikkeling

Om opleidingen houvast te bieden bij het opstellen van de communicatieleerlijn had het lectoraat Human Communication Development van de FEM eerder al een conceptueel kader ontwikkeld. Tijdens het opstellen van de communicatieleerlijn, bleek dat een aantal opleidingen behoefte had aan gestructureerde input vanuit het werkveld om beter een beroepsgerichte invulling te kunnen geven aan het communicatie-onderwijs. Daartoe heeft het lectoraat in vier beroepsdomeinen (Accountancy, Communicatie, hbo-rechten en Logistiek & Economie) deelstudies uitgevoerd naar wat leidinggevenden verstaan onder een communicatief competente professional, met als doel om de opleidingen te kunnen adviseren over een beroepsgerichte invulling die past binnen de kaders van het hoger onderwijs. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

Wat moeten hbo-studenten kennen en kunnen om competent te kunnen communiceren in het Nederlands als ze na hun opleiding de arbeidsmarkt betreden? Wat betekent dat voor de invulling van een onderwijsprogramma? Dat zijn vragen die bij menige opleiding spelen. In deze bijdrage wordt een model gepresenteerd dat als basis kan dienen voor het opstellen van een doorlopende leerlijn van de communicatieve competentie in het Nederlands. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten

Een onderzoek naar schrijfprocessen van hbo-professionals als input voor curriculumontwikkeling

Eerder uitgevoerde veldstudies laten zien dat het werkveld de strategische competentie (afstemmen op de context en onderdeel van de communicatieve competentie) van groot belang vindt, vooral bij veelschrijvers zoals juristen en communicatieprofessionals. Daarnaast blijkt uit literatuurstudie dat er in het schrijfprocesonderzoek de afgelopen jaren weinig aandacht is geweest voor (elementen uit) de context waarin schrijvers functioneren.
Om te weten welke inzichten uit de schrijfpraktijk bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de strategische competentie (als onderdeel van de communicatieve competentie) in het hbo-onderwijs zijn twee case studies uitgevoerd, met een focus op de context waarin professionals schrijven. Die context blijkt een essentiële factor, maar lijkt vooralsnog onderbelicht in de hbo-opleidingen. Meer aandacht in het hbo-onderwijs voor schrijfprocessen in het algemeen en de dynamiek van schrijven in de praktijk blijkt dus aangewezen, zodat studenten bewuster strategische keuzes kunnen maken. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten