Startende studenten worden in het hoger onderwijs geconfronteerd met academisch taalgebruik, iets waar velen nog maar weinig mee vertrouwd zijn. Aangezien academische taalvaardigheid een noodzakelijke voorwaarde is voor studiesucces, zetten instellingen hoger onderwijs in Vlaanderen en Nederland in op taalondersteuning voor studenten. In veel instellingen evolueerden deze inspanningen tot een formeel, structureel verankerd taalbeleid, maar onderzoek naar de implementatie ervan is beperkt. Deze studie beschouwt twee aspecten van de implementatie van taalbeleid. Eerst onderzoeken we of er een gedeelde basis voor ondersteuningsmateriaal academische taalvaardigheid bestaat door te kijken naar de academische woordenschat die wordt aangereikt om de overgang naar het hoger onderwijs te ondersteunen. Uit onze resultaten komt geen grote gedeelde kernwoordenschat algemeen academisch Nederlands. Ook is het niet mogelijk om met zekerheid te zeggen dat de beschikbare ondersteuningsmaterialen voor woordenschat de woorden aanreiken die echt nodig zijn. Ten tweede kijken we of er een gedeelde strategie is om taalbeleid en taalondersteuning kwaliteitsvol vorm te geven om de overgang naar het hoger onderwijs te faciliteren. Onze resultaten tonen een gematigde overeenkomst. De focus ligt hierbij vooral op beleidsvoerende criteria en de nood aan onderzoek. We besluiten dat de aanleg van een corpus algemeen academisch Nederlands en de ontwikkeling van een woordenlijst academisch Nederlands op basis van corpusonderzoek eerste cruciale stappen kunnen zijn om te ondersteunen bij de overgang naar het hoger onderwijs en om taalbeleid verder uit te bouwen in Vlaanderen en Nederland. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
Tijdschrift voor Onderwijsrecht en -Beleid (TORB)
Instelling
Categorieën
Weerstand rond taalbeleid kan je pareren door te leren omgaan met ‘mislukkingen’, en indien nodig al te rigide processen los te laten. Essentieel daarbij is de dialoog met alle betrokkenen aangaan, en de samen de zoektocht doen naar de toegevoegde waarde en de essentie voor je doelgroep. Daarnaast moet je de autoriteit effectief opzoeken en opnemen. Steun van zowel beleid als collega’s is hierbij onontbeerlijk. Beleidssteun vormt een essentiële factor voor goed functioneren, met een sleutelrol voor vertrouwen in de leidinggevende. Steun van de collega’s moet vooral het beogen van zinvolle invulling versterken. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
8 mei 2018 / Brussel, Forumdag 08-05-2018
Instelling
Categorieën
Een kwalitatieve exploratie als input voor curriculumontwikkeling
Om opleidingen houvast te bieden bij het opstellen van de communicatieleerlijn had het lectoraat Human Communication Development van de FEM eerder al een conceptueel kader ontwikkeld. Tijdens het opstellen van de communicatieleerlijn, bleek dat een aantal opleidingen behoefte had aan gestructureerde input vanuit het werkveld om beter een beroepsgerichte invulling te kunnen geven aan het communicatie-onderwijs. Daartoe heeft het lectoraat in vier beroepsdomeinen (Accountancy, Communicatie, hbo-rechten en Logistiek & Economie) deelstudies uitgevoerd naar wat leidinggevenden verstaan onder een communicatief competente professional, met als doel om de opleidingen te kunnen adviseren over een beroepsgerichte invulling die past binnen de kaders van het hoger onderwijs. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Wat moeten hbo-studenten kennen en kunnen om competent te kunnen communiceren in het Nederlands als ze na hun opleiding de arbeidsmarkt betreden? Wat betekent dat voor de invulling van een onderwijsprogramma? Dat zijn vragen die bij menige opleiding spelen. In deze bijdrage wordt een model gepresenteerd dat als basis kan dienen voor het opstellen van een doorlopende leerlijn van de communicatieve competentie in het Nederlands. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Een onderzoek naar schrijfprocessen van hbo-professionals als input voor curriculumontwikkeling
Eerder uitgevoerde veldstudies laten zien dat het werkveld de strategische competentie (afstemmen op de context en onderdeel van de communicatieve competentie) van groot belang vindt, vooral bij veelschrijvers zoals juristen en communicatieprofessionals. Daarnaast blijkt uit literatuurstudie dat er in het schrijfprocesonderzoek de afgelopen jaren weinig aandacht is geweest voor (elementen uit) de context waarin schrijvers functioneren.
Om te weten welke inzichten uit de schrijfpraktijk bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de strategische competentie (als onderdeel van de communicatieve competentie) in het hbo-onderwijs zijn twee case studies uitgevoerd, met een focus op de context waarin professionals schrijven. Die context blijkt een essentiële factor, maar lijkt vooralsnog onderbelicht in de hbo-opleidingen. Meer aandacht in het hbo-onderwijs voor schrijfprocessen in het algemeen en de dynamiek van schrijven in de praktijk blijkt dus aangewezen, zodat studenten bewuster strategische keuzes kunnen maken. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
30 mei 2017 / Leuven, Forumdag taalbeleid Leuven, 30 mei 2017
Instelling
Categorieën
Het taalteam van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) ontwikkelde bijeenkomsten Taal- en Denkdidactiek om docenten te laten zien op welke manier zij allen konden bijdragen aan een ontwikkeling in zowel taal als denken. Binnen die context ontstond de nood aan een vastgestelde set aan competenties of vaardigheden, die zou kunnen bijdragen aan het bepalen van de hulpvraag van de docent en het afstemmen van wederzijdse verwachtingen. Om aan die nood tegemoet te komen, werd een competentieprofiel opgesteld voor de taalontwikkelende docent. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
Zwolle, HSN-conferentie 24-11-2017
Instelling
Categorieën
Behoefteanalyse voor (taal)curriculumontwerp in het hoger economisch onderwijs
Het doel van dit onderzoek is om taalonderwijs aan te bieden in het hoger economisch onderwijs dat is gebaseerd op het professionele taalgebruik zoals dat voorkomt in het economische beroepenveld. Om dat doel te bereiken is professioneel taalgebruik geïdentificeerd met behulp van een behoefteanalyse, die inzicht geeft in het professionele taalgebruik van economische professionals en hun objectieve taal- en communicatiebehoeften. Het is de bedoeling deze objectieve taal- en communicatiebehoeften natuurgetrouw te beschrijven op een detailniveau dat voldoende is om effectief Taal voor Specifieke Doeleinden (TSD) in het hoger economisch onderwijs te ontwerpen. TSD wordt volgens Huhta, Vogt, Johnson & Tulkki (2013) ingericht op basis van leerbehoeften (studenten of professionals) die zich in een bepaalde opleiding of discipline (gaan) bevinden en die gericht is op de ontwikkeling van het taalgebruik uit die discipline. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
HSN Conferentie 33, 22-23 november 2019
Instelling
Categorieën
Promoting tertiary students’ writing: a subject-specific genre-based approach
Dit onderzoek analyseert hoe vakspecifieke genredidactiek in het hbo kan worden vormgegeven en ingezet met het oog op het bevorderen van de schrijfvaardigheid van eerstejaarsstudenten in vakspecifieke genres. Concluderend wordt gesteld dat het onderzoek als ‘proof of principle’ kan worden opgevat: het heeft laten zien hoe genredidactiek, als vorm van geïntegreerd schrijfonderwijs, de vakspecifieke schrijfvaardigheid van studenten kan bevorderen. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Presenteren is een complexe vaardigheid. Studenten moeten veel vaardigheden tegelijk kunnen toepassen: een goede (spreek)tekst hebben, kunnen structureren, lichaamstaal aanwenden, stem gebruiken, oogcontact houden, visuele hulpmiddelen inzetten….
Daarom is het goed om studenten te laten starten met een aantal deelaspecten van presenteren en hen geleidelijk aan te laten oefenen. Eens ze een vaardigheid beheersen, kan iets nieuws toegevoegd worden. Vaak hebben docenten die oefenmomenten niet. Daarom is het nuttig om aan de slag te gaan met de presentaties die studenten sowieso al geven voor andere opleidingsonderdelen.
Betrek je collega’s van bij de start. Stem af over duidelijke criteria in functie van de leerdoelen, bekijk de timing van presentaties op een semester/binnen de opleiding en maak van presenteermomenten in andere vakken oefenmomenten.
Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
22 mei 2019 / Howest, interne studiedagen; Docentendag Journalistiek, 2016
Instelling
Categorieën
Contact
Ilse Mestdagh
Documenten