Taalgericht vakonderwijs in de lerarenopleidingen De huidige situatie in kaart gebracht.

In dit verkennende, beschrijvende onderzoek (looptijd januari-september 2021) hebben we in kaart gebracht in hoeverre taalgericht vakonderwijs (TVO) ingebed is in de lerarenopleidingen in Nederland. Er werden interviews met TVO-experts (n=15) gehouden, en een aantal van hen (n=4) voerden een aanvullende analyse uit om grip te krijgen op de inbedding van TVO in verschillende curriculumonderdelen. Overall kan gesteld worden dat TVO geen vanzelfsprekende, structurele verankering in de curricula van lerarenopleidingen kent, ondanks het breed erkende belang van taalgerichte vakdidactische competenties bij leraren. De inbedding van TVO is vooralsnog sterk afhankelijk van individuen en hun beschikbare tijd, prioriteit en expertise.

Vraagstelling

In hoeverre is taalgericht vakonderwijs ingebed in de lerarenopleidingen in Nederland?

Looptijd van het onderzoek

januari-september 2021

Relevantie voor taalbeleid en –praktijk

Op basis van de resultaten zijn de belangrijkste aanbevelingen voor beleid, praktijk en onderzoek:

1. Koppel taalontwikkeling binnen vakcontexten krachtiger aan grote beleidsthema’s (binnen de instellingen) zoals (digitale) geletterdheid, inclusie en kansengelijkheid. Dat bevordert agendering op lokaal en nadrukkelijk ook op landelijk niveau.
2. Maak doorontwikkeling van goede praktijken rond het opleiden en professionaliseren van leraren op landelijke onderzoeksagenda’s zichtbaarder. Samenwerking op geprioriteerde vragen kan lokale bevindingen helpen analyseren, good practices in beeld helpen brengen, en curriculumontwerpstudies bevorderen.
3. Zorg landelijk voor meer strategische agendering van TVO, en voor verbinding gericht op kennisdeling en -ontwikkeling van leraren (in opleiding) en hun TVO-bekwaamheden. Het gaat dan om verbinding tussen TVO-experts in instellingen, hun management en andere actoren in de kwaliteitszorg van opleidingen (zoals bijvoorbeeld vakdidactische netwerken).

Resultaten en conclusies

Het belang van taalgerichte vakdidactische competenties van leraren wordt bij de bevraagden breed erkend. In de curricula kent TVO echter geen vanzelfsprekende, structurele verankering en is de mate en wijze van inbedding sterk afhankelijk van individuen en hun beschikbare tijd, prioriteit en expertise. Daardoor fluctueert de positionering van TVO in de verschillende vakken en vakgroepen, en daarmee ook het eigenaarschap. Het gebrek aan een eenduidige opvatting van TVO en taalbeleid,
en de vertaalslag hiervan in de verschillende lagen van de lerarenopleiding (taalvaardigheid student, taaldidactiek student, taaldidactiek opleider), is hier mogelijk debet aan. Verder blijkt dat de opname van het thema taal en leren in landelijke beleidsdocumenten onvoldoende stuurkracht genereert om implementatie in het opleidingscurriculum af te dwingen.

Methode

• interviews met TVO-experts aan de hand van semi-gestructureerde interviewguide
• analyse van inbedding TVO in de curricula van verschillende vakken door TVO-experts aan de hand van gespreksleidraad

Relevante literatuur

Publicatie is hier te downloaden: https://www.hu.nl/onderzoek/publicaties/taalgericht-vakonderwijs-in-de-lerarenopleidingen