Competentieprofiel van een Taalontwikkelende Docent
Het taalteam van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) ontwikkelde bijeenkomsten Taal- en Denkdidactiek om docenten te laten zien op welke manier zij allen konden bijdragen aan een ontwikkeling in zowel taal als denken. Binnen die context ontstond de nood aan een vastgestelde set aan competenties of vaardigheden, die zou kunnen bijdragen aan het bepalen van de hulpvraag van de docent en het afstemmen van wederzijdse verwachtingen. Om aan die nood tegemoet te komen, werd een competentieprofiel opgesteld voor de taalontwikkelende docent.
Het taalteam van de HvA heeft vanuit haar eigen behoefte dit profiel opgesteld, om de handvatten te bieden die nodig zijn om tot gerichte training, begeleiding of coaching over te gaan. Wellicht is het profiel een middel om taalontwikkelend onderwijs beter te borgen binnen de hogeschool, mogelijk door inzet van certificering of als specialistisch uitstroomprofiel binnen algemene didactische trainingen.
Resultaten en evaluatie
Geïnspireerd door bestaande literatuur en good practices stelde het taalteam een set van 126 can-do-descriptoren op. Vervolgens werden de descriptoren aangescherpt en verdeeld over twee docentvaardigheden: algemene (die je van elke docent mag verwachten) en taalontwikkelende (die je niet van elke docent mag verwachten). Aansluitend bij andere simultane ontwikkelingen binnen de HvA, werd een competentieprofiel opgesteld dat bestaat uit drie onderdelen: kerntaken, basiskwalificaties en gedragsindicatoren.
Succesfactoren en aandachtspunten
De inzet van (delen van) het profiel zou goed kunnen werken in (hogeschoolbrede) nascholingsprogramma’s, zoals de basiscursus didactiek voor startende docenten.
Het profiel kan ook dienen als gespreksleidraad voor teamsessies die gaan over aanscherping van didactiek.
Het profiel is opgesteld als handvat voor observatoren/ coaches. De gedragsindicatoren zijn meer geconcretiseerd is een latere versie van het profiel. Wij raden aan om binnen het team van observatoren/ coaches af te stemmen hoe de indicatoren geïnterpreteerd worden en wanneer deze voldoende beoordeeld worden.
Hoewel er met veel zorg en aandacht getracht is om alle elementen die taalontwikkelend lesgeven behelst in het profiel te krijgen, is de lijst indicatoren niet exhaustief. Er is dus alle ruimte om aan te vullen of bij te schaven. Ervaringen met het competentieprofiel ziet het auteursteam graag tegemoet.
Relevante literatuur
Alladin, E. & Van der Westen, W. (2009) Taalontwikkelend lesgeven in het hoger onderwijs. In: Drieëntwintigste Conferentie Het Schoolvak Nederlands (pp. 164-168) Gent: Academia Press.
Biggs, J. & Tang, C., (2011) Teaching for quality learning at university. Berkshire: Open university press.
Bonne, P., De Moor, A., Van Hoyweghen, D., & Vrijders, V. (2014). Taalontwikkelend lesgeven in het hoger onderwijs. Hoe doe je dat? Gent: Academia Press.
Marzano, R. & Miedema, W. (2005) Leren in 5 dimensies. Assen: Van Gorcum.
Murray, G. & Gao, X. & Lamb, T. (2011). Identity, Motivation, and Autonomy in Language Learning. Bristol: Multilingual matters
Van Eerde, D. et al. (2006) Kijkwijzer taalgericht vakonderwijs. Enschede: SLO.