Startende studenten worden in het hoger onderwijs geconfronteerd met academisch taalgebruik, iets waar velen nog maar weinig mee vertrouwd zijn. Aangezien academische taalvaardigheid een noodzakelijke voorwaarde is voor studiesucces, zetten instellingen hoger onderwijs in Vlaanderen en Nederland in op taalondersteuning voor studenten. In veel instellingen evolueerden deze inspanningen tot een formeel, structureel verankerd taalbeleid, maar onderzoek naar de implementatie ervan is beperkt. Deze studie beschouwt twee aspecten van de implementatie van taalbeleid. Eerst onderzoeken we of er een gedeelde basis voor ondersteuningsmateriaal academische taalvaardigheid bestaat door te kijken naar de academische woordenschat die wordt aangereikt om de overgang naar het hoger onderwijs te ondersteunen. Uit onze resultaten komt geen grote gedeelde kernwoordenschat algemeen academisch Nederlands. Ook is het niet mogelijk om met zekerheid te zeggen dat de beschikbare ondersteuningsmaterialen voor woordenschat de woorden aanreiken die echt nodig zijn. Ten tweede kijken we of er een gedeelde strategie is om taalbeleid en taalondersteuning kwaliteitsvol vorm te geven om de overgang naar het hoger onderwijs te faciliteren. Onze resultaten tonen een gematigde overeenkomst. De focus ligt hierbij vooral op beleidsvoerende criteria en de nood aan onderzoek. We besluiten dat de aanleg van een corpus algemeen academisch Nederlands en de ontwikkeling van een woordenlijst academisch Nederlands op basis van corpusonderzoek eerste cruciale stappen kunnen zijn om te ondersteunen bij de overgang naar het hoger onderwijs en om taalbeleid verder uit te bouwen in Vlaanderen en Nederland. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
Tijdschrift voor Onderwijsrecht en -Beleid (TORB)
Instelling
Categorieën
Weerstand rond taalbeleid kan je pareren door te leren omgaan met ‘mislukkingen’, en indien nodig al te rigide processen los te laten. Essentieel daarbij is de dialoog met alle betrokkenen aangaan, en de samen de zoektocht doen naar de toegevoegde waarde en de essentie voor je doelgroep. Daarnaast moet je de autoriteit effectief opzoeken en opnemen. Steun van zowel beleid als collega’s is hierbij onontbeerlijk. Beleidssteun vormt een essentiële factor voor goed functioneren, met een sleutelrol voor vertrouwen in de leidinggevende. Steun van de collega’s moet vooral het beogen van zinvolle invulling versterken. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
8 mei 2018 / Brussel, Forumdag 08-05-2018
Instelling
Categorieën
Het taalteam van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) ontwikkelde bijeenkomsten Taal- en Denkdidactiek om docenten te laten zien op welke manier zij allen konden bijdragen aan een ontwikkeling in zowel taal als denken. Binnen die context ontstond de nood aan een vastgestelde set aan competenties of vaardigheden, die zou kunnen bijdragen aan het bepalen van de hulpvraag van de docent en het afstemmen van wederzijdse verwachtingen. Om aan die nood tegemoet te komen, werd een competentieprofiel opgesteld voor de taalontwikkelende docent. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
Zwolle, HSN-conferentie 24-11-2017
Instelling
Categorieën
Een verkennende analyse
Een eentalige samenleving bestaat niet meer: meertaligheid is de norm. Universitaire instellingen worstelen daardoor met de eisen die ze mogen stellen aan de taalvaardigheid van hun studenten en de manier waarop ze studenten kunnen ondersteunen. Er is nog geen overkoepelende visie op de aanpak van deze complexe en groeiende problematiek. Sommige universiteiten hebben bovendien nog geen expliciete taalbeleidsvisie en concrete richtlijnen. Een inventarisatie drong zich op, in de vorm van een onderzoeksproject over het taalbeleid voor anderstalige en meertalige studenten aan Nederlandse en Vlaamse universiteiten, gefinancierd door de Taalunie. In dit rapport worden de uitkomsten van deze inventarisatie beschreven. Deze publicatie belicht daarnaast verschillen tussen Vlaanderen en Nederland en universiteiten onderling, beschrijft de stappen die al werden genomen, en signaleert dat er nog kansen onbenut blijven op het gebied van curriculaire remediëring en sensibilisering. Ook worden bestaande ondersteuningsinitiatieven aan onderzoek getoetst, en worden suggesties geboden voor verder onderzoek, overleg en beleidsontwikkeling. De beschreven initiatieven en suggesties kunnen dienen ter inspiratie van de ontwikkeling van een breed universitair taalbeleid dat rekening houdt met de behoeften van anderstalige en meertalige studenten.
Dit onderzoek kwam tot stand op initiatief van het Interuniversitair Overleg Taaltaken in het Hoger Onderwijs uit Vlaanderen. Het aantal anderstaligen en meertaligen in de maatschappij en op de universiteit neemt toe, maar er was geen structureel overzicht van het universitair taalbeleid dat hierover bestaat en de ondersteuning van deze studenten. De Nederlandse Taalunie financierde het project en er werd een Nederlandse projectmedewerker betrokken om ook de situatie in Nederland onder de loep te nemen. Op basis van dit onderzoek kunnen universiteiten inzicht krijgen in de situatie, de eigen positie qua beleid, en welke bestaande ondersteuning ze zelf als inspiratie kunnen gebruiken.
Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
In de opleiding Sociaal Werk van Odisee werd een project opgezet om de instroom en doorstroom van leerlingen uit het Brusselse Nederlandstalig secundair onderwijs naar het hoger onderwijs te verbeteren. Het project beoogt deze discrepanties op vlak van attitudes, competenties en leermethodes in kaart te brengen en een ondersteuningspakket te ontwikkelen om een brug te slaan tussen deze twee onderwijsniveaus. Dit gebeurt in samenwerking met de studenten en docenten van de opleiding Sociaal Werk en Bedrijfs- en Office management enerzijds, en de leerlingen en het leerkrachtenteam van de betrokken Brusselse scholen anderzijds.
Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
2 april 2014 / Brussel, Het Onderwijs Brusselt, 02/04/2014
Instelling
Categorieën
Contact
Iman Lechkar
Tine Van den Broeck
Documenten
- Afbeeldingen materiaal Brussel stroomt door
- Werkversie werkboek Brussel stroomt door
- Muriel Sacco, Wendy Smits, Dimo Kavadias, Bram Spruyt, Caroline d’Andrimont (2016), BSI synthesenota. De Brusselse jeugd: tussen diversiteit en kwetsbaarheid, Brussels studies. Het elektronisch wetenschappelijk tijdschrift voor wetenschappelijk onderzoek over Brussel, nr. 98, 25 april 2016.
- Deci E.L., & Ryan R.M. (2000), The “What” and “Why” of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, Vol. 11, No. 4, 227–26.
- GoLeWe, Reële leercompetenties en instroomprofielen eerstejaarsstudenten in het HO
De Digitaalkit werd ontwikkeld binnen het onderzoeksproject 'Taal Digitaal'. Medewerkers van UCLL Lerarenopleiding werkten samen aan deze online tool die beginnende leerkrachten lager onderwijs ondersteunt bij een aantal schrijftaken die deel uitmaken van hun beroep: schriftelijke evaluaties van leerlingen, brieven en e-mails aan ouders, schriftelijke instructies voor leerlingen. Bij deze schrijftaken biedt de digitaalkit diverse vormen van ondersteuning. De leerkracht-gebruiker kiest zelf welke ondersteuningsvorm(en) hij gebruikt, aansluitend bij zijn eigen noden. Hij heeft de keuze uit: inhoudelijke schrijftips, taaltips, voorbeeldteksten, filmpjes, toepassingen of feedback van collega-gebruikers. Het is mogelijk om een vorming aan te vragen over de achtergronden en het gebruik van de Digitaalkit. Iedereen heeft toegang tot de Digitaalkit door in te loggen via https://digitaalkit.ucll.be Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Hoe kan je leerlijnen uitwerken? In dit artikel wordt het proces stapsgewijs aangereikt. Komen aan bod: samenstellen inhoud, garanderen van de zichtbaarheid en creëren van draagvlak voor het gebruik van zichtbare leerlijnen in opleiding en organisatie. De auteurs formuleren ook enkele aanbevelingen.
Dit artikel kan een hulp zijn om leerlijnen taal(vaardigheid) uit te tekenen, te implementeren en het proces daarvan te begeleiden of op te volgen. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Datum
1 maart 2018
Instelling
Categorieën
Taalbeleid is een essentieel onderdeel van een diversiteitsbeleid. Geïntegreerd in een diversiteitskader, kan taalbeleid procesmatig geïntroduceerd/geïmplementeerd worden. Zo'n diversiteitskader werd ontwikkeld door NOvELLe: Netwerk voor Ontwikkeling van Expertise voor de Limburgse Lerarenopleidingen. Medewerkers van NOvELLe zoomen in op taalbeleid binnen dit diversiteitskader in de presentatie: 'Werken aan diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het taalbeleid in het hoger onderwijs'.
Een belangrijk uitgangspunt is dat werken aan taalvaardigheid de leercapaciteit kan vergroten. Ook het belang van taalontwikkelend lesgeven wordt onderstreept. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
18 mei 2011 / UHasselt, Studiedag: Oriëntatie op divers talent in de lerarenopleiding
Instelling
Categorieën
In de opleiding Bedrijfsmanagement van de Artehogeschool kunnen docenten intekenen voor Classroom English I & II. Dit zijn twee korte sessies van max. 30 min. Op een interactieve manier worden courante Engelse instructies, woorden en zinnen onder de loep genomen. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Datum
15 april 2018
Instelling
Categorieën
Het Huis van het Nederlands – Brussel heeft een reeks materiaal verzameld en ontwikkeld om studenten in het hoger onderwijs te ondersteunen in hun taalvaardigheid. De documenten ‘Stappenplan lezen’ en ‘Tips cursusteksten’ zijn twee hulpmiddelen voor studenten om academische teksten te lezen. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Datum
27 april 2018
Instelling
Categorieën