Startende studenten worden in het hoger onderwijs geconfronteerd met academisch taalgebruik, iets waar velen nog maar weinig mee vertrouwd zijn. Aangezien academische taalvaardigheid een noodzakelijke voorwaarde is voor studiesucces, zetten instellingen hoger onderwijs in Vlaanderen en Nederland in op taalondersteuning voor studenten. In veel instellingen evolueerden deze inspanningen tot een formeel, structureel verankerd taalbeleid, maar onderzoek naar de implementatie ervan is beperkt. Deze studie beschouwt twee aspecten van de implementatie van taalbeleid. Eerst onderzoeken we of er een gedeelde basis voor ondersteuningsmateriaal academische taalvaardigheid bestaat door te kijken naar de academische woordenschat die wordt aangereikt om de overgang naar het hoger onderwijs te ondersteunen. Uit onze resultaten komt geen grote gedeelde kernwoordenschat algemeen academisch Nederlands. Ook is het niet mogelijk om met zekerheid te zeggen dat de beschikbare ondersteuningsmaterialen voor woordenschat de woorden aanreiken die echt nodig zijn. Ten tweede kijken we of er een gedeelde strategie is om taalbeleid en taalondersteuning kwaliteitsvol vorm te geven om de overgang naar het hoger onderwijs te faciliteren. Onze resultaten tonen een gematigde overeenkomst. De focus ligt hierbij vooral op beleidsvoerende criteria en de nood aan onderzoek. We besluiten dat de aanleg van een corpus algemeen academisch Nederlands en de ontwikkeling van een woordenlijst academisch Nederlands op basis van corpusonderzoek eerste cruciale stappen kunnen zijn om te ondersteunen bij de overgang naar het hoger onderwijs en om taalbeleid verder uit te bouwen in Vlaanderen en Nederland. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
Tijdschrift voor Onderwijsrecht en -Beleid (TORB)
Instelling
Categorieën
Weerstand rond taalbeleid kan je pareren door te leren omgaan met ‘mislukkingen’, en indien nodig al te rigide processen los te laten. Essentieel daarbij is de dialoog met alle betrokkenen aangaan, en de samen de zoektocht doen naar de toegevoegde waarde en de essentie voor je doelgroep. Daarnaast moet je de autoriteit effectief opzoeken en opnemen. Steun van zowel beleid als collega’s is hierbij onontbeerlijk. Beleidssteun vormt een essentiële factor voor goed functioneren, met een sleutelrol voor vertrouwen in de leidinggevende. Steun van de collega’s moet vooral het beogen van zinvolle invulling versterken. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
8 mei 2018 / Brussel, Forumdag 08-05-2018
Instelling
Categorieën
Odisee stelt een breed en integraal taalbeleid voorop, dat gestoeld is op drie hoekstenen. Ten eerste draagt het taalbeleid bij tot het verhogen van de slaagkansen van studenten. Ten tweede moet het taalbeleid de taalvaardigheid van studenten voor studie en beroep bevorderen. Ten derde voert elke opleiding een coherent personeelsbeleid met aandacht voor taalcompetenties.
Odisee gaat voor een talenbeleid conform de decretale vereisten. Op opleidingsniveau behoren taalvarianten van opleidingen tot de mogelijkheden. Op het niveau van de docenten wordt meertaligheid gestimuleerd en wordt internationalisering hoog in het vaandel gedragen. Op het niveau van de studenten is er expliciet aandacht voor talenkennis, taalbeheersing en taalondersteuning. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
29 juni 2016 / Vaart met taalvaardigheid Bijeenkomst bestuurders en taalcoördinatoren, Antwerpen
Instelling
Categorieën
Voorgesteld op
30 mei 2017 / Leuven, Forumdag taalbeleid Leuven, 30 mei 2017
Instelling
Categorieën
Het taalteam van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) ontwikkelde bijeenkomsten Taal- en Denkdidactiek om docenten te laten zien op welke manier zij allen konden bijdragen aan een ontwikkeling in zowel taal als denken. Binnen die context ontstond de nood aan een vastgestelde set aan competenties of vaardigheden, die zou kunnen bijdragen aan het bepalen van de hulpvraag van de docent en het afstemmen van wederzijdse verwachtingen. Om aan die nood tegemoet te komen, werd een competentieprofiel opgesteld voor de taalontwikkelende docent. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
Zwolle, HSN-conferentie 24-11-2017
Instelling
Categorieën
Om hun geïntegreerde visie weer te geven over taalbeleid, hanteert de Universiteit Hasselt sinds 2013 een 'nota taalbeleid'. Met deze nota komen ze tegemoet aan het recente taaldecreet van de Vlaamse overheid, dat concrete eisen oplegt inzake beheersing van de taal waarin wordt gedoceerd om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken. Dit document formuleert de ambitie om onderzoekers, docenten en studenten van hoge kwaliteit internationaal te kunnen aantrekken, en erkent de noodzaak om hen de gelegenheid te bieden om de Nederlandse taal te beheersen op een degelijk niveau. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Datum
26 februari 2013
Instelling
Categorieën
Een verkennende analyse
Een eentalige samenleving bestaat niet meer: meertaligheid is de norm. Universitaire instellingen worstelen daardoor met de eisen die ze mogen stellen aan de taalvaardigheid van hun studenten en de manier waarop ze studenten kunnen ondersteunen. Er is nog geen overkoepelende visie op de aanpak van deze complexe en groeiende problematiek. Sommige universiteiten hebben bovendien nog geen expliciete taalbeleidsvisie en concrete richtlijnen. Een inventarisatie drong zich op, in de vorm van een onderzoeksproject over het taalbeleid voor anderstalige en meertalige studenten aan Nederlandse en Vlaamse universiteiten, gefinancierd door de Taalunie. In dit rapport worden de uitkomsten van deze inventarisatie beschreven. Deze publicatie belicht daarnaast verschillen tussen Vlaanderen en Nederland en universiteiten onderling, beschrijft de stappen die al werden genomen, en signaleert dat er nog kansen onbenut blijven op het gebied van curriculaire remediëring en sensibilisering. Ook worden bestaande ondersteuningsinitiatieven aan onderzoek getoetst, en worden suggesties geboden voor verder onderzoek, overleg en beleidsontwikkeling. De beschreven initiatieven en suggesties kunnen dienen ter inspiratie van de ontwikkeling van een breed universitair taalbeleid dat rekening houdt met de behoeften van anderstalige en meertalige studenten.
Dit onderzoek kwam tot stand op initiatief van het Interuniversitair Overleg Taaltaken in het Hoger Onderwijs uit Vlaanderen. Het aantal anderstaligen en meertaligen in de maatschappij en op de universiteit neemt toe, maar er was geen structureel overzicht van het universitair taalbeleid dat hierover bestaat en de ondersteuning van deze studenten. De Nederlandse Taalunie financierde het project en er werd een Nederlandse projectmedewerker betrokken om ook de situatie in Nederland onder de loep te nemen. Op basis van dit onderzoek kunnen universiteiten inzicht krijgen in de situatie, de eigen positie qua beleid, en welke bestaande ondersteuning ze zelf als inspiratie kunnen gebruiken.
Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
In deze presentatie wordt het talenbeleid van de UGent voorgesteld. Het talenbeleid van de UGent wordt ook toegelicht in een taalbeleidsnota (2015) en een talenbeleidsnota (2017). De talenbeleidsnota verduidelijkt de visie, missie en strategie van een structureel en integraal talenbeleid aan de UGent, gericht op de verwerving, ontwikkeling en ondersteuning van de academische taalvaardigheid van studenten. Dit talenbeleid maakt deel uit van het onderwijsbeleid. Het onderschrijft immers het belang van taalvaardigheid als hefboom voor succesvolle in- en uitstromende studenten. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
24 mei 2016 / Brussel, Forumdag taalbeleid
Instelling
Categorieën
In deze bijeenkomst presenteert het Nederlands/Vlaams Platform Taalbeleid Hoger Onderwijs het onderwerp ‘Nederlands en/of Engels in het hoger onderwijs’ aan de hand van twee rapporten. Het adviesrapport van de Vlaamse Onderwijsraad wordt in het kort belicht door An de Moor. Daarna is het woord aan Janneke Gerards, voorzitter van de commissie Taalbeleid in het hoger onderwijs, ingesteld door het KNAW, die de verkenning ‘Nederlands en/of Engels in het hoger onderwijs? Taalkeuze met beleid in het Nederlands hoger onderwijs’ toelicht. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
24 november 2017 / Zwolle, HSN-conferentie
Instelling
Categorieën
Taalbeleid is een essentieel onderdeel van een diversiteitsbeleid. Geïntegreerd in een diversiteitskader, kan taalbeleid procesmatig geïntroduceerd/geïmplementeerd worden. Zo'n diversiteitskader werd ontwikkeld door NOvELLe: Netwerk voor Ontwikkeling van Expertise voor de Limburgse Lerarenopleidingen. Medewerkers van NOvELLe zoomen in op taalbeleid binnen dit diversiteitskader in de presentatie: 'Werken aan diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het taalbeleid in het hoger onderwijs'.
Een belangrijk uitgangspunt is dat werken aan taalvaardigheid de leercapaciteit kan vergroten. Ook het belang van taalontwikkelend lesgeven wordt onderstreept. Lees de uitgebreide toelichting en download de documenten
Voorgesteld op
18 mei 2011 / UHasselt, Studiedag: Oriëntatie op divers talent in de lerarenopleiding
Instelling
Categorieën